Deze pagina wordt per oktober 2023 niet meer bijgehouden. Databases zijn hier te downloaden.
Punten
Hieronder staat een oude versie van een uitleg over het puntenklassement. Voor een meer volledig verhaal wat ik up-to-date probeer te houden, zie mijn boek over Tour-statistieken en -regels.
Ontstaansgeschiedenis
Eerdere puntenklassementen
In de jaren 1905–1912 werd de Tour de France beslist met een puntensysteem, bedoeld om valsspelen tegen te gaan.
Na 1913 werd dit klassement nog steeds uitgerekend en gepubliceerd door l'Auto, maar dit was niet officieel, en meer onder het motto 'Dit zou de uitslag zijn als het systeem anders was'. Voor zover na te gaan zat er geen prijs aan vast.
In 1935 was er een klassement op punten: etappewinnaars kregen 1 punt voor een overwinning met dezelfde tijd als de tweede renner, 3 punten voor een overwinning met ongeveer een halve minuut voorsprong en 8 punten voor een overwinninging met een voorsprong van meer dan een minuut.
In 1939 was er een puntenklassement in vlakke etappes die geen tijdrit waren, waarin de puntenwaardering afliep van 5 punten voor de winnaar tot 1 punt voor de vijfde. Ook was er een tijdritklassement over de tijdritten, waarin de puntenwaardering afliep van 10 punten voor de winnaar tot 1 punt voor de tiende.
In 1947 werd het puntenklassement zoals in 1905–1912 ook uitgerekend, en ook in 1948 en 1949 stond het bekend onder de naam 'Trophée des cachous Gallus'.
Officiële invoering 1953
Omdat in 1953 de Tour de France 50 jaar bestond, werd in dat jaar het puntenklassement als extra klassement ingevoerd. In de Nederlandse pers werd het toen nog als "jubileumprijs" omschreven. (bron). Na de eerste etappe kreeg Fritz Schär de eerste groene trui uitgereikt, maar omdat hij op dat moment ook de gele trui als leider van het algemeen klassement droeg, droeg hij de groene trui niet tijdens de tweede etappe. Er was nog geen doorgeefregel, dus Wout Wagtmans (die tweede stond in het puntenklassement) droeg geen groene trui tijdens de tweede etappe. De eerste keer dat de leider in het puntenklassement niet het algemeen klassement aanvoerde was na de vijfde etappe, dus Fritz Schär was ook de eerste renner die de groene trui tijdens een etappe droeg.
Puntentelling
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1953–1958
In het begin werd het systeem van 1905 tot 1912 herhaald: na elke etappe kreeg de winnaar van die etappe 1 punt, de tweede 2 punten, enzovoorts. Deze punten werden per renner opgeteld, en degene met de minste punten was aanvoerder van het puntenklassement. Dit systeem werd ook van 1954 tot 1958 gebruikt, naar het lijkt werden de punten gedeeld als renners tegelijkertijd aankwamen.
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1959
In 1959 veranderde de puntentelling. Een overwinning lijkt 100 punten waard te zijn geweest en voor de rest bouwt het af tot 1 punt voor de vijfentwintigste plaats. Vanaf dit jaar is degene met de meeste punten de aanvoerder van het puntenklassement.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Punten | 100 | 80 | 60 | 50 | 40 | 35 | 30 | 25 | 23 | 21 | 19 | 17 | 15 | 13 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1960
In 1960 werd het systeem veranderd: er waren minder punten beschikbaar en alleen de top zes van elke etappe (ook elke halve etappe) kreeg punten. (bron)
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Punten | 10 | 6 | 4 | 3 | 2 | 1 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1961–1967
In 1961 werd het systeem weer veranderd naar meer punten.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Punten | 25 | 20 | 16 | 14 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
Vanaf 1964 waren er verschillende types etappes: "normale etappes" met 25 punten voor de eerste, "halve etappes" met 20 punten voor de eerste en "tijdritetappes" met 10 punten voor de eerste. Deze namen zijn geen officiële namen, maar zijn de namen die ik ze voor het gemak geef. Ze komen ook niet altijd overeen met wat je zou denken: sommige halve etappes waren toch 25 punten waard, sommige halve etappes maar 10. Een volledig overzicht hiervan heb ik niet, maar ik ben er (april 2011) mee bezig. Wat hieronder staat is oud en zeker niet correct, maar bij gebrek aan beter laat ik het staan.
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1968–1969
In de proloog van 1967 waren er blijkbaar nog geen punten te verdienen voor het puntenklassement (wel volgens tgv overigens) (ook al wordt winnaar Errandonea wel als groene truidrager aangewezen), maar in 1968 wel.
Voor halve etappes werd ruwweg het dubbele van de proloog gegeven. De eerste etappe na de proloog telde ook als een halve etappe. Overige etappes houden dezelfde puntentelling als in 1967.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Proloog | 10 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | ||||||
| Halve etappe | 20 | 16 | 14 | 12 | 10 | 8 | 6 | 5 | 3 | 1 | |||||
| Hele etappe | 25 | 20 | 16 | 14 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1970
In 1970 werd een overwinning in een normale etappe 30 punten waard, voor de rest bleef het gelijk.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Proloog | 10 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | ||||||
| Halve etappe | 20 | 16 | 14 | 12 | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||
| Hele etappe | 30 | 20 | 16 | 14 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1971
De proloog werd een ploegenproloog (waar geen punten te verdienen waren). Er waren halve etappes: 1a, 1b, 1c, 6a, 6b en 16b, waarin de eerste tien renners punten kregen.
In de vlakke ritten, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 12, 17, 18 en 19 kregen de eerste 15 renners punten.
In bergetappes en tijdritten, 8, 10, 11, 13, 14 en 20, waren minder punten te verdienen voor de top 15.
Etappes 15 en 16a, korte klimetappes, hadden nog een beperkter puntensysteem.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Halve etappe | 20 | 16 | 14 | 12 | 10 | 8 | 6 | 4 | 3 | 2 | |||||
| Vlak | 30 | 23 | 17 | 14 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Berg | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Tijdrit | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Halve klim | 10 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
Door het tussensprintsysteem, waarvan de uitslagen moeilijk te vinden zijn, is het moeilijker na te gaan hoe de punten precies verdeeld werden.
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1972–1974
In 1972 was het systeem vereenvoudigd: tijdritten en bergritten (proloog, 5b, 7, 8, 11, 13, 14a, 14b, 15, 17 en 20a) leverden minder punten op dan vlakke etappes.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tijdrit | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Bergrit | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Vlak | 30 | 23 | 17 | 14 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1975
Vanaf 1975 werden de bergritten en tijdritten anders gewaardeerd. Er waren in vlakke etappes veel meer punten te verdienen dan in bergetappes, het puntenklassement werd dus meer voor sprinters.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tijdrit | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||
| Bergrit | 15 | 13 | 11 | 9 | 7 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||
| Vlak | 35 | 27 | 25 | 23 | 21 | 19 | 17 | 15 | 13 | 11 | 9 | 7 | 5 | 3 | 1 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1976
In 1976 ging het aantal te verdienen punten weer omlaag.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Halve tijdrit | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||||
| Hele tijdrit | 12 | 10 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||
| Bergrit | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Halve vlak | 15 | 12 | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||
| Vlak | 25 | 20 | 16 | 14 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Tussensprint | 3 | 2 | 1 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1978–1979
In 1978 was het systeem zoals in 1976, alleen waren er geen halve etappes.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vlak | 25 | 20 | 16 | 14 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Bergrit | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Tijdrit | 12 | 10 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||
| Proloog | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | ||||||||
| Tussensprint | 3 | 2 | 1 |
De proloog is in 1978 ongeldig verklaard, dus deze puntentelling is toen niet gebruikt.
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1980
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vlak | 30 | 25 | 20 | 16 | 13 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Bergrit* | 15 | 13 | 11 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||
| Tijdrit | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||
| Proloog | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||||
| Tussensprint | 5 | 3 | 2 |
De puntentelling voor de bergrit is niet zeker.
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1981
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vlak | 35 | 30 | 26 | 22 | 18 | 15 | 12 | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Bergrit | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||
| Tijdrit* | 12 | 10 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||
| Proloog | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||||
| Tussensprint | 8 | 5 | 3 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1982
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vlak | 35 | 30 | 26 | 22 | 18 | 15 | 12 | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Bergrit | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||
| Tijdrit | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||
| Proloog | 8 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||||
| Tussensprint | 8 | 5 | 3 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1989
De puntentelling in 1989 lijkt als volgt te zijn:
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Proloog | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | ||||||||||
| Etappes 1, 3–4 | 35 | 30 | 26 | 24 | 22 | 20 | 19 | 18 | 17 | 16 | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 1991
In 1991 was er onderscheid tussen tijdritten (P, 8, 21), vlakke etappes (1, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 14 en 16), heuveletappes (15, 19, 20, 22) en bergetappes (12, 13, 17, 18). De ploegentijdrit in etappe 2 leverde uiteraard geen punten op.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vlak | 35 | 30 | 26 | 24 | 22 | 20 | 19 | 18 | 17 | 16 | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Heuvel | 25 | 22 | 20 | 18 | 16 | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||
| Berg | 20 | 17 | 15 | 13 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | ||||||||||
| Tijdrit | 15 | 12 | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||||||||||
| Tussensprint | 6 | 4 | 2 |
Puntentelling in het puntenklassement van de Tour de France 2005–2010
De puntentelling sinds 2005 was als volgt: (Regels 2005, artikel 25b, Regels 2006, artikel 24b) Dit is hetzelfde als in 1991 en als nu, maar ik weet niet 100% zeker of de regels in de tussentijd misschien gewijzigd geweest zijn.
| Positie | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vlak | 35 | 30 | 26 | 24 | 22 | 20 | 19 | 18 | 17 | 16 | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Heuvel | 25 | 22 | 20 | 18 | 16 | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||
| Berg | 20 | 17 | 15 | 13 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | ||||||||||
| Tijdrit | 15 | 12 | 10 | 8 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |||||||||||||||
| Tussensprint | 6 | 4 | 2 |
Als wielrenners een gelijk aantal punten hebben, wordt gekeken naar het aantal etappeoverwinningen. Als dat ook gelijk is, naar het aantal tussensprintoverwinningen. Als dat ook gelijk is, wordt naar de positie in het algemeen klassement gekeken. Om het puntenklassement te winnen, moet een wielrenner de ronde van Frankrijk uitrijden.
Bovenstaande tabellen zijn niet compleet, en misschien nog met kleine (type)-foutjes; het overzicht in het tourboek is completer.
Specialisatie
In de loop der jaren is het puntenklassement steeds specifieker iets voor de sprinters geworden. Dit is te zien in de onderstaande grafiek, waar de positie in het algemeen klassement van de winnaar van het puntenklassement staat.
Te zien is dat in de eerste jaren, tot 1970, de winnaar van het puntenklassement vaak in de top tien van het algemeen klassement finishte. De "slechtste" winnaar van het puntenklassement in die periode was Willy Planckaert, die in 1966 op de 40e plaats eindigde. In de periode tussen 1970 en 1995 eindigde de winnaar van het puntenklassement 13 keer bij de beste 50, en dus 12 keer erbuiten. Degenen die binnen de top 50 finishten (Merckx, Van Springel, Maertens, Esclassan, Hinault, Kelly en Jalabert) wonnen op Van Springel en Esclassan na een grand tour, en waren dus min of meer alleskunners. Na de vierde plaats van Jalabert in 1995 is de winnaar van het puntenklassement nooit beter geëindigd dan de 60e plek. (Update: Sagan is dit wel gelukt!) Door de regelveranderingen en de specialisatie binnen de sport lijkt het onmogelijk om zowel in het puntenklassement als in het eindklassement hoog te eindigen: na Jalabert is niemand er meer in geslaagd om in het puntenklassement in de top drie te eindigen en in het algemeenklassement in de top 60.
Sponsor
- 1953:
- La belle jardiniere
- 1967:
- Get
- 1968:
- Sic
- 1972:
- Pelforth
- 1973–1983:
- Michelin
- 1984–1988:
- BP
- 1989:
- Castelli
- 1990:
- Panasonic
- 1991–2010
- PMU
